این روزها واقعیت مجازی به یکی از کلیدواژه‌های محبوب کاربران اینترنت تبدیل شده است. انواع کاربردهای آن در آموزش، سرگرمی و حتی درمان برخی از اختلالات خلقی، موضوعات جالبی هستند که هریک طرفداران خاص خود را دارند.
در این مقاله به معرفی «واقعیت مجازی» و برخی از کاربردهای آن می‌پردازیم.
واقعیت مجازی (Virtual Reality; VR) یک محیط سه بعدی شبیه‌سازی شده است که کاربران را قادر می‌سازد در فضایی ایمن، راحت و تکرارپذیر، یک موقعیت چالش‌برانگیز را تجربه کنند. این محیط شبیه‌سازی شده، با کمک نرم‌افزارهای رایانه‌ای ایجاد می‌شود و در حال حاضر برای استفاده از آن، کاربران نیاز به استفاده از هدست و عینک دارند. هرچه کاربران عمیق‌تر بتوانند خود را در یک محیط واقعیت مجازی غوطه‌ور کنند – و محیط فیزیکی اطراف خود را مسدود کنند – بیشتر می‌توانند این دنیای مجازی را بپذیرند و واکنش‌های متناسب‌تری نشان دهند. حتی اگر دنیای خلق شده با فناوری واقعیت مجازی ، ماهیتی کاملا دور از تصور داشته باشد.
هدف نهایی صنعت VR ساخت یک محیط کاملاً فراگیر است که شباهت قابل توجهی به محیط حقیقی داشته باشد. این محیط شبیه‌سازی شده، می‌تواند حواس مختلف کاربران حتی حس لامسه و بویایی را به خوبی درگیر کند. هنوز راه زیادی برای تحقق بخشیدن به این چشم‌انداز در پیش است. با این حال، فناوری VR راه درازی را در ارائه تعامل حسی کاربران پیموده است و نویدبخش استفاده تجاری در تعدادی از صنایع است.
سیستم‌های VR بسته به هدف و فناوری مورد استفاده به طور قابل توجهی با یکدیگر متفاوت هستند. اگرچه معمولاً در یکی از سه دسته زیر قرار می‌گیرند:
گاهی اوقات از «VR مشارکتی» (Collaborative VR) به عنوان نوعی واقعیت مجازی یاد می‌شود. در این مدل، افراد از مکان‌های مختلف در یک محیط مجازی گرد هم می‌آیند تا با یکدیگر تعامل داشته باشند و هر فرد با یک شخصیت سه‌بعدی نمایش داده شود. کاربران معمولاً از طریق میکروفون و هدست با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند.
«واقعیت افزوده» (Augmented Reality) نیز گاهی به عنوان نوعی واقعیت مجازی نامیده می‌شود. اگرچه بسیاری استدلال می کنند که این یک زمینه جداگانه از هوش مصنوعی اما مرتبط با VR است. با واقعیت افزوده، شبیه‌سازی‌های مجازی روی محیط‌های دنیای واقعی قرار می‌گیرند تا آن محیط‌ها را تقویت کنند یا چیزی به آن بیفزایند. به عنوان مثال، یک خرده‌فروش مبلمان ممکن است برنامه‌ای ارائه کند که کاربران را قادر می‌سازد تلفن‌های خود را به سمت اتاقی بگیرند و تصور کنند که یک صندلی یا میز جدید در آن محیط چگونه می‌تواند باشد.
مقوله دیگری که گاه نوعی واقعیت مجازی به حساب می آید، «واقعیت ترکیبی» (Mixed Reality) است که دنیای فیزیکی و مجازی را در یک فضای واحد ترکیب می کند. این حوزه نیز مانند واقعیت افزوده، بیشتر اوقات یک زمینه جداگانه اما مرتبط با VR در نظر گرفته می‌شود. در واقع، می‌توان سه گروه بزرگ واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و واقعیت ترکیبی را تحت عنوان چترواژه «واقعیت توسعه‌یافته» (Extended Reality) توصیف کرد. این روش راه مناسبی برای ارجاع به هر سه ارائه می‌کند، در حالی که تمایز بین آن‌ها همچنان مورد توجه است.
